Rodzina pszczela składa się z jednej w pełni rozwiniętej samicy zwanej matką (królową) oraz z różnej liczby pszczół robotnic i trutni. Gniazdo może liczyć od 10-60 tysięcy osobników.
PSZCZOŁY w warunkach naturalnych gnieżdżą się w dziuplach starych drzew, małych jaskiniach oraz w szczelinach skalnych. Mogą zająć też szparę czy wnękę w murze lub pod dachem zabudowań gospodarczych lub mieszkaniowych.
MATKA pszczoła mierzy 20-25 mm, a ciężar jej ciała wynosi 230-280 mg. Najbardziej charakterystyczną cechą matki jest długi odwłok, zwężający się ku tylnemu końcowi, wystający dość znacznie poza końce złożonych skrzydeł.
TRUTNIE charakteryzuje mocna budowa ciała. Tułów i odwłok mają szeroki, duże oczy łączące się na górze głowy.
ROBOTNICE są samicami przystosowanymi do wykonywania różnych prac w rodzinie. Długość ciała robotnic wynosi 12-15 mm, a średnia masa ciała około 100 mg. Są, więc one najmniejszymi osobnikami w rodzinie.
OSA ma tułów gładki, smukły, dużą głowę a na niej zagięte czułki. Na tułowiu znajdują się dwie pary błoniastych, wąskich skrzydeł. Na żółtym lub pomarańczowym odwłoku, który ma charakterystyczne przewężenie tak zwaną osią talie, widoczne są czarne plamy i paski. Długość ciała os robotnic, które najczęściej widzimy wokół nas, wynosi 20-25 mm.
Pszczoły, pokrewne osą są, więc bardziej krępe, ciemniejsze i silniej owłosione z mniej wyraźnym przewężeniem odwłoka. Do os zaliczamy również bardziej niebezpieczne szerszenie.
SZERSZENIE są bardzo duże. Długość ciała robotnicy wynosi od 17-24 mm, królowej od 25-35 mm. Głowa szerszenia jest żółta z czarną przepaską, tułów czarny, odwłok brunatny w czarne pasy, nogi czerwono-brunatne. Szerszenie mają żądła znacznie większe niż inne gatunki os, a jad silniejszy.
Użądlenie jest wyjątkowo bolesne, dość często pozostawia ropiejącą ranę. Nic dziwnego, że szerszeń wzbudza najwięcej lęku, chociaż jest gatunkiem występującym znacznie rzadziej niż inne osy. Z szerszeniami często mylone są  trzmiele.
TRZMIELE różnią się od innych os krępą budową silnie owłosionego ciała i brunatno-czarnym ubarwieniem. Rzadko żądlą. Uwaga! Są pod ochroną.

Jak postępować?

W przypadku pojawienia się gniazd lub roju należy przestrzegać poniższe wskazówki:

-         nie należy się zbliżać do gniazda lub roju na odległość nie mniejsza niż 20 metrów w terenie otwartym, lub opuścić pomieszczenie,

-         nie należy samodzielnie usuwać roju czy gniazda,

-        nie należy drążnic owadów poprzez spryskiwanie środkami owadobójczymi w sprayu, rzucanie przedmiotami, spryskiwanie wodą gniazd, należy pamiętać ze niektóre kosmetyki mające przyjemny zapach dla człowieka są drażniące dla tych owadów,

-         należy ostrzec inne osoby zbliżające się do miejsca bytowania o ich obecności,

-         należy ten fakt zgłosić do Państwowej Straży Pożarnej ( tel.998, lub 112) lub wezwać odpowiednią  firmę zajmujące się usuwaniem tego typu zdarzeń. Lista firm realizujące tego typu zadania znajduje na Stanowisku Kierowania PSP w Kole.

UWAGA

          W przypadku gdy many do czynienia z pszczołami które uroiły się lub gdzieś zrobiły gniazdo w pobliżu naszych domostw  działania Straży Pożarnej  będą polegały jedynie  na przekazaniu tej informacji do odpowiedniego pszczelarza, który podejmie czynność usunięcia roju lub gniazda. 

Usuwanie niektórych gniazd owadów pociąga za sobą wykonanie drobnych prac rozbiórkowych elementów konstrukcyjnych budynku, w przypadku braku akceptacji ze strony właściciela teren zostanie wydzielony i przekazany właścicielowi. 

Tekst: mł.kpt. Marek Guzowski